İşbu bilgilendirme, yakın zamanda yaşanacak Referans Faiz Oranları’ndaki değişikliklere ilişkin olarak Bankamızla gerçekleştirilen kredi, türev ürün ve menkul kıymet işlemlerinde faiz oranı hesaplamasında USD LIBOR, EUR LIBOR, GBP LIBOR, JPY LIBOR, EURIBOR, veya TRLIBOR gibi Referans Faiz Oranları kullanılan gerçek ve tüzel kişi müşterilerimize bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır.
IBOR nedir?
Referans Faiz Oranları (“IBOR”), periyodik olarak ilgili otoritelerce kamuya açıklanan ve finansal işlemlerde referans olarak kullanılan faiz oranlarıdır.
En yaygın kullanılan Referans Faiz Oranı olan LIBOR (London Interbank Offered Rate-Londra Bankalararası Gösterge Faizi) her gün 5 para birimi (USD, EUR, GBP, CHF, JPY) ve 7 farklı vade (gecelik, 1 haftalık, 1 aylık, 2 aylık, 3 aylık, 6 aylık, 1 yıllık) için günlük olarak yayımlanmakta ve bankalar tarafından kredi ve türev ürünlerin faiz ödemelerinin hesaplamasında kullanılmaktadır.
IBOR Dönüşümü nedir?
Zaman içinde muhtelif sebeplerle mevcut Referans Faiz Oranları’nın piyasayı yansıtma kabiliyetinin azalması nedeniyle finansal piyasalarda alternatif referans faiz oranlarına geçiş ihtiyacı gündeme gelmiştir. Birleşik Krallık Finansal Düzenleme Kurumu (UK Financial Conduct Authority-FCA) 31 Aralık 2021 sonrasında LIBOR’u desteklemeyeceğini açıklamış, diğer ülkeler de kendi para birimleri için alternatif referans oranları belirlenmesi için çalışma başlatmıştır.
Referans Faiz Oranları’nın ilgili otoritelerce belirlenmesi ve açıklanmasının 2021 yılsonu ve sonrasında peyderpey sonlanacak olması nedeniyle, Alternatif Faiz Oranlarının sistemsel olarak dönüşümü gerçekleşecektir. Bu konuda Ziraat Bankası olarak hazırlıklarımız devam etmektedir.
Değişim Nasıl Olacak?
USD LIBOR, EUR LIBOR ve benzeri mevcut referans oranlar, birden fazla vade için yayınlanan, geçmişe dönük hesaplanan, vadeye ve kredi riskine bağlı risk primini de içerecek şekilde belirlenen faiz oranlarıdır.
Halihazırda kullanılan bu referans oranlar yerine dönüşümle birlikte, gecelik vadeli gerçekleşmiş işlemlere dayalı, ilgili gelecek vade için belirlenen ve genellikle menkul kıymet teminatlı işlemlere dayanan Risksiz Faiz Oranları (Risk Free Rate-RFR) kullanılacaktır.
Söz konusu Risksiz Faiz Oranları (RFO), mevcutta kullanılan referans oranlardan farklı bir şekilde hesaplanacağı için oranlarda bir fark oluşabilecek ve yeni oranlara ilave bir marj eklenerek, bu farkın dengelenmesi (spread adjustment) sağlanabilecektir.
Bu nedenle,
- Mevcutta kullanılan oranların açıklanması fazlandırılarak son bulacağından,
- Halihazırda müşterilerimiz ile imzalanmış sözleşmeler mevcutta belirlenmiş referans faiz oranlarını içerdiğinden ve
- Sözleşmelerin yeni RFO’lara ilişkin olarak düzenlemesi ihtiyacı doğabileceğinden
sonlanacak Referans Faiz Oranları’nı içeren mevcut sözleşmelere geçiş sürecini düzenleyen bir ‘sözleşmesel yedek faiz hükmü’nün eklenmesi gerekebilecek, Bankamız ve müşterilerimiz arasında yeni RFO'ları içerecek ve ilave marj eklenmiş olarak yenilenebilmesi için Bankamız, ilerleyen dönemlerde müşterilerimiz ile mevcut sözleşmelerin güncellemesi için iletişime geçebilecektir.
Söz konusu durum, mevcut değişken faizli sözleşme ve işlemlerde, ödenmesi gereken faiz tutarlarında değişikliğe sebebiyet verebilecektir.
Değişim Ne Zaman Olacak?
LIBOR’un hesaplanmasında düzenleyici konumunda olan Birleşik Krallık Finansal Düzenleme Kurumu (UK Financial Conduct Authority) tarafından LIBOR para birimleri ve oranlarına dair sonlandırılma tarihleri aşağıdaki gibi ilan edilmiştir:
Tüm yayınlanan vadelerdeki Sterlin (GBP), Avro (EUR), İsviçre Frangı (CHF) ve Japon Yeni (JPY) para birimlerindeki LIBOR gösterge faiz oranları için yayınlanmanın sonlandırılacağı ya da sonlandırılmasa bile temsil kabiliyetinin ortadan kalkacağı tarih: 31 Aralık 2021
Amerikan Doları (USD) para birimindeki LIBOR gösterge faiz oranları için yayınlanmanın sonlandırılacağı ya da sonlandırılmasa bile temsil kabiliyetinin ortadan kalkacağı tarih:
- 1 hafta ve 2 aylık vadeler için: 31 Aralık 2021
- Gecelik(overnight),1 aylık,3 aylık, 6 aylık ve 12 aylık vadeler için: 30 Haziran 2023
Finansal ürünlerde TRLIBOR kullanımına ilişkin değişimler aşağıdaki takvim doğrultusunda planlanmaktadır.
- 01.10.2021 itibarı ile yeni işlem yapılmaması,
- 01.01.2022 itibarı ile mevcut TRLIBOR ile kullanılan ürünlerin, aşağıda detayları verilen yeni gösterge faizi TLREF’e dönüşümü ve tam geçiş süreci
| Mevcut Referans Faiz Oranı |
Yürürlükten Kalkma Tarihi |
Alternatif Faiz Oranı |
| USD LIBOR |
Gecelik, 1-3-6 ve 12 aylık vadeler için 30 Haziran 2023
1 hafta ve 2 aylık vadeler için 31 Aralık 2021 |
SOFR
(Secured Overnight Funding Rate, Teminatlı Gecelik Faiz Oranı) |
| EONIA |
03 Ocak 2022
|
€STR
(Euro Short-Term Rate /Avro Kısa Vadeli Oranı) |
| EURIBOR |
Hesaplama yöntemi değişmiştir, yakın dönemde yürürlükten kalkması beklenmemektedir. |
EURIBOR
(Euro Interbank Offered Rate, Avro Bankalararası Teklif Edilen Faiz Oranı) |
| EUR LIBOR |
31 Aralık 2021
|
€STR
(Euro Short-Term Rate, Avro Kısa Vadeli Faiz Oranı) |
| GBP LIBOR |
31 Aralık 2021
|
SONIA
(Sterling Overnight Index Average, Sterlin Gecelik Endeks Ortalaması) |
| JPY LIBOR |
31 Aralık 2021
|
TONAR
(Tokyo Overnight Average Rate, Tokyo Gecelik Ortalama Faiz Oranı) |
| CHF LIBOR |
31 Aralık 2021
|
SARON
(Swiss Average Rate Overnight, Frank Gecelik Ortalama Faiz Oranı) |
| TRLIBOR |
31 Aralık 2021
(Beklenen Yürürlükten Kalkma Tarihi) |
TLREF
(Turkish Lira Overnight Reference Rate, Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı) |
TLREF Nedir?
TLREF, finansal kuruluşlar ve reel sektör firmaları için likit piyasa şartlarında belirlenmiş gerçek işlemlere dayalı bir gösterge faiz oranıdır. TLREF, 17 Haziran 2019 tarihinden itibaren BIST tarafından günlük olarak yayımlanmaktadır. TLREF kullanımı ile uzun vadeli Türk Lirası kredi kullanımına/kullandırımına imkan sağlanmasının yanı sıra TLREF sayesinde gelişecek Türk Lirası faiz swap piyasası ile yatırım işlemlerinin faiz dalgalanmalarından daha az etkilenmesinin sağlanması ve finansal ürün çeşitliliğinin artırılması amaçlanmaktadır.
Yasal Uyarı
Bu bilgilendirme, referans faiz oranlarında meydana gelecek değişiklikleri ve adı geçen referans faiz oranlarının kullanımının sonlandırılması nedeni ile oluşabilecek muhtemel riskleri açıklamak için genel mahiyette yapılmış olup, konuya dair tüm detayları içermemekte ve tavsiye niteliği taşımamaktadır. Konu edilen risklerin dışında da risklerin olabileceği, belirtilen tarihlerde değişiklik yaşanabileceği de değerlendirilmelidir. Ayrıca, yayımlanma tarihindeki bilgileri içermekte olup, Bankamızın bu bilgilendirmede yer alan bilgileri güncelleme veya düzeltme yükümlülüğü bulunmamaktadır. İlgili süreç Bankamız dışında yaşandığı ve Bankamız tarafından sürece uyum sağlama zorunluluğu bulunduğu için sürece ilişkin olarak müşterilerin karşılaşabileceği zarar, kayıp, masraf, vergide Bankamızın herhangi bir sorumluluğu yoktur.
