Türkiye Ekonomisi: Nisan Enflasyonu
ÜFE-TÜFE arasındaki fark, Ekim 2018'den bu yana en yüksek seviyede.
Nisan ayında TÜFE, %1,8 olan beklentilerin altında aylık bazda %1,68 arttı. Yıllık TÜFE, %17,14'e yükselerek Mayıs 2019'dan bu yana en yüksek seviyede. Merkez Bankası, Enflasyon Raporu'nda enflasyonun nisanda tepe yapmasını beklediklerini vurgulamıştı. Piyasada bazı katılımcılar da nisanda tepe noktayı görmüş olabileceğimizi değerlendirirken; kur geçişkenliği, ÜFE'deki ve emtia fiyatlarındaki seyirle bazılarının tepe beklentisinin ötelendiğini görüyoruz.
Başta ham petrol, ana metaller ve tütün ürünleri kaynaklı olmak üzere ÜFE'de aylık %4,34 artışla Eylül 2018'den bu yana en yüksek artışı görüyoruz. Son iki ayda daha belirgin olmak üzere yıl başından bu yana ortalama %3,1 artan ÜFE'nin tarihsel aylık ortalaması ise %0,9'larda. Neticede gerek kur etkisi gerekse uluslararası emtia fiyatlarındaki yüksek seyir ve tedarik zincirindeki sıkıntılarla yaşanan arz kısıtları ÜFE kanalıyla TÜFE üzerinde risk oluşturmayı sürdürüyor. (Şekil 2). Yıllık ÜFE, %35,2 ile son 29 ayın en yüksek seviyesinde. Çekirdek enflasyon olarak izlenen C endeksi, kur gelişmeleriyle aylık %1,82 artış sonucu yıllık %17,77 ile Şubat 2019'dan bu yana en yüksek seviyesinde.
Hatırda kalması gerekenler:
- Başta işlenmemiş gıda (taze meyve ve sebze) kaynaklı olmak üzere gıda ve alkolsüz içecekler; altın hariç dayanıklı mallar (döviz kuru, endüstriyel metal fiyatlarındaki gelişmeler ve finansman koşullarına hassas kalem); diğer temel mallar; alkollü içecekler, tütün ve altının aylık artışı tarihsel ortalamasının belirgin üzerinde. Enerji, işlenmiş gıda ve temel mallardaki aylık artış tarihsel ortalamasına yakın. Kira, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerindeki ılımlı seyir hizmet enflasyonundaki lokanta ve oteller kaynaklı artışı sınırlamış. Nisan ve mayıs aylarında giyim ve ayakkabı enflasyonları mevsimselliğin etkisiyle tarihsel olarak güçlü artış sergilemekte. Geçen sene salgına bağlı talep koşullarıyla belirgin baskılanan giyim enflasyonu nisan ayında, aylık %9,8 artış olan tarihsel ortalamasının sınırlı altında gerçekleşmiş görünüyor.
- %1,68 gerçekleşen TÜFE'nin kaynakları: Gıda 0,6 puan, giyim ve ayakkabı 0,41 puan (hem mevsimsellik hem de artan girdi maliyetiyle mayısta da artış sürecek), ulaştırma (otomobil, bisiklet, metro ve vapur ücretindeki artış) 0,25 puan, konut 0,15 puan (doğal gaz ücretindeki artış etkili, mayısta da doğal gaz zammı ile birlikte artış göreceğiz) çeşitli mal ve hizmetler (altın fiyatlarındaki artış) 0,09 puan, lokanta ve oteller 0,08 puan etkiledi. Eğitim, eğlence ve kültür, alkollü içecekler, tütün ve sağlık ise sınırlı pozitif etki yaptı. Ev eşyası ile haberleşme kalemi TÜFE'yi sınırlı düşüş yönünde etkiledi.
- ÜFE'deki artışın sanayi gruplarına göre ana belirleyicileri ara mallar ve enerji olurken, detaylarda ana metaller, tekstil ürünleri, kimyasal ürünler, gıda ürünleri, fabrikasyon metal ve kauçuk ve plastik ürünleri yükselişte etkili oldu.
