Ahenkli iniş ve çıkışlar, tıpkı klasik müzik makamının düşen ve yükselen perdeleri gibi
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Mayıs ayında %0,2 düşüş olan beklentilerin altında %1,5 azaldı. İlgili ayda takvim etkisinden arındırılmış endeks %3,5 artış kaydetti.
Dikkat Çeken Noktalar:
- Bugün açıklanan sanayi üretiminde gözlenen sınırlı kayba karşın üretim trendinin üzerinde seyretmeye devam ediyor. (Kapak Grafiği)
-
İniş ve çıkışlarla dalgalı bir görünüme sahip olan sanayi üretiminin Nisan ayında aylık bazda %2,2 artışın ardından Mayıs ayında düzeltme gerçekleştirdiği görülüyor. Böylece sanayi üretimi uzun dönem ortalamasına doğru yaklaşmış durumda.
- Canlı küresel taleple birlikte dış talebe daha duyarlı olan ara mal imalatı aylık bazda %1,1 artış kaydetti.
- Sanayi üretiminin gelecek ay da aynı oranda seyir izlemesi durumunda bile ortalama %1,9 artış kaydederek ikinci çeyrekte, birinci çeyrekteki ortalama %1,4 büyümeyi aşması beklenmekte.
- Ramazan’ın muhtemel yavaşlama etkisinin bu sene sınırlı olacağı ve bugünkü verideki sınırlı yavaşlamanın da Haziran datasındaki olası düşüşü hafifleteceği düşünülmekte ve bu durumda ekonominin ikinci çeyrekte güvenilir adımlarla ilerlediğine referans vermekte.
Kaynak: TÜİK, Ziraat
İvme Kaybından Ziyade Düzeltme
İniş ve çıkışlarla doğası gereği dalgalı bir görünüme sahip olan sanayi üretiminin Mayıs ayında ivme kaybından ziyade bir düzeltme gerçekleştirdiğini gözlemliyoruz. İlk çeyrekteki %1,4’lük artışın ardından ikinci çeyreğe daha sakin bir başlangıç yapacağımızı düşündüğümüz sanayi üretimine karşın, üretimin Nisan ayında %2,2 artışla beklentileri aşması sonrası Mayıs ayında yaşanan bu düşüşü normal karşılıyoruz.
Nisan ayında %12 artış kaydeden sermaye mallarının katkısıyla %2,2 yükselen sanayi üretimi, Mayıs ayında sermaye mallarındaki %9,4 düşüş kaynaklı daha zayıf bir görünüm sergiledi.
Sanayi üretimini aşağı çeken bir diğer kalem ise aylık bazda %5,3 düşüşle dayanıklı tüketim malı imalatı oldu. Mobilya ve beyaz eşyadaki vergi indirimi Eylül sonuna kadar sürerken; yetkililerin teşvikleriyle birlikte Ocak-Nisan döneminde dayanıklı tüketim malındaki üretim %16 arttı.
İhracata duyarlılığı en yakından hissettiğimiz ara malı imalatı Mayıs ayında geçtiğimiz ayki düşüşünü telafi ederek aylık bazda %1,1 yükseldi ve Euro Bölgesi’nde açıklanan güçlü verilerle uyumlu seyretti.
Şekil 1: Almanya değer zincirinde imalat faaliyetlerinin seyri (6 aylık hareketli ortalamalar )
Kaynak: TÜİK, Bloomberg, Ziraat
Küresel Tüketiciler Harcama Yanlısı
İstihdam piyasasının ve ekonomik görünümün olumlu seyir izlediği G4 ekonomilerinde tüketici talebi de pozitif bir yönde ilerliyor. Düşük enerji fiyatlarının da kişilerin ceplerinde ekstra harcanabilir gelir yaratması da perakende satışlar gibi tüketici harcamalarını yansıtan verilerin güçlü seyretmesine olanak sağlıyor. Öyle ki Brexit görüşmelerinin sürdüğü bir ortamda bile İngiltere perakende satışlar verisi pozitif bölgede bulunuyor.
Euro Bölgesi’nde iyileşen büyüme görünümüyle birlikte artan tüketici harcamaları da Türk imalatçılarına destek veriyor. İmalatçılar içerisinde en çok faydayı özellikle otomobil üreticileri sağlıyor. Öyle ki otomotiv sektörü rekor seviyelerinde seyretmeye devam ediyor.
Şekil 2: Düşük petrol fiyatları ve istihdamdaki güçlenmeyle gelişmiş ülkelerde perakende satışlar yukarı yönlü hareket ediyor.
Kaynak: TÜİK, Bloomberg, Ziraat
Şekil 3: Euro Bölgesi'nde tüketiciler gelecek hakkında iyimserler
Kaynak: TÜİK, Bloomberg, Ziraat
Harcamanın Yanında Arz da Artmakta
Küresel konjonktürde gözlenen harcama eğilimiyle birlikte artan talep karşısında firmalar-fabrikalar da harekete geçerek üretimini artırmakta.
Yurtiçinde PMI anket göstergesinin, Haziran ayında yeni siparişlerdeki güçlü artışın desteğiyle 54,7'ye yükselerek Kasım 2013'ten bu yana en yüksek seviyede gerçekleşmesi de imalat sektöründe geleceğe yönelik pozitif beklentileri korumakta.
Çin ÜFE verisinin yükselişiyle gündeme gelen reflasyon temasının katkısıyla üreticiler yüksek kar marjlarından yararlandı. Geçtiğimiz yılın son döneminden itibaren ekonomideki canlanmayı tetikleyen bu durum küresel imalat koşullarını da desteklemekte ve daha sağlıklı bir görünüme kavuşmasına olanak vermekte.
Şekil 4: Türkiye PMI verisi ile gelişmiş ülke PMI verilerinde trend yukarı.
Kaynak: Bloomberg, Ziraat
Şekil 5: Küresel ticaret koşullarındaki toparlanma imalat sanayiyi destekliyor.
Kaynak: Bloomberg, Ziraat
Bu Ramazan Farklı
Ramazan ayı bayram tatilinin de eklenmesiyle birlikte genelde büyümenin bir kademe daha yavaşladığı bir süreç olurken; bu zamana kadar açıklanan verilerin Ramazan etkisinin bu sene daha sınırlı olduğuna işaret ettiğini görüyoruz. Dolayısıyla bu Ramazan döneminin geçmiş dönemlere nazaran daha hızlı bir tempoda büyümeye katkı sağlaması muhtemel. Bu durum da ikinci çeyrekte sağlam adımlarla ilerleyen ekonominin üçüncü çeyreğe benzer ivmede aktarım yapmasına olanak sağlayabilecek bir unsur.
Şekil 6: Anket göstergelerinin Ramazan etkisinin sınırlı olduğuna işaret ediyor.
Kaynak: Bloomberg, MÜSİAD, Ziraat
