Türkiye Ekonomisi: Kasım Ayı Bütçe Dengesi
Bütçe açığı/GSYH oranının, YEP tahminin belirgin altında kalacağı görülüyor.
Kasım ayında bütçe ve faiz dışı denge, geçen seneden daha iyi bir performans sergiledi. Bütçe kasım ayında 13,4 milyar TL fazla verirken, 2019 yılı Kasım ayında 7,8 milyar TL fazla vermişti. Kasım aylarında tarihsel ortalamada 3,7 milyar TL bütçe fazlası verilmekteydi. Faiz dışı fazla da geçen senenin üzerinde, 22,9 milyar TL gerçekleşti. Vergi gelirlerinin bütün alt kalemlerinde yıllık bazda artış görüyoruz, iç talepteki pozitif seyir vergi gelirlerini desteklemeyi sürdürüyor. Faiz giderlerindeki yıllık artışın geçen aya göre hız kestiğini görüyoruz. İlk 11 ayda bütçe açığı 132,1 milyar TL'de. Bu rakam YEP'te bu yıl sonu için 239 milyar TL öngörülüyordu. Pandeminin bütçeye etkisini en derin mart ayında yaklaşık 44 milyar TL'lik açıkla gördük. Aralık ayında bu miktarda, tarihi yüksek seviyede bir açık gerçekleştirsek bile bütçe açığı 176 milyar TL'ye ulaşacak, bu da %4'ün altında bir bütçe açığı/GSYH oranına tekabül ediyor.
12 aylık kümülatif bütçe açığı, 168,5 milyar TL'den 162,8 milyar TL'ye geriledi. Bütçe açığının GSYH'ye oranı ise %3,6 seviyesinden %3,4 seviyesine iyileşti. YEP'te yıl sonu tahmini %4,9 seviyesinde. 2009 yılında bütçe açığı/GSYH oranı %5,6 seviyesine kadar genişlemişti.
Kasım ayı bütçe açığı/GSYH oranında, GSYH 3. çeyrek gerçekleşme verisi kullanılmıştır.
Hatırda Kalması Gerekenler
• Vergi gelirleri, son 6 aydır ki yıllık artışını sürdürüyor, kasımda üçüncü çeyrekteki yıllık artışına yakın güçlü bir görünüm sergilemiş. Dolaylı vergilerde daha belirgin olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi kaynaklı dolaysız vergilerde de yıllık artış gözlemlemekteyiz. Ekimde %50'lik güçlü artış ardından tek seferlik kalemleri içeren diğer gelirlerde artış hızının %5,8'e yavaşladığını görüyoruz.
• Harcamalarda salgın başlangıcında yıllık %43'e varan artış görmüştük, kasımdaki %27,5 artışın, %22 olan 2019 yılı ortalamasına yakın olduğunu görüyoruz.
• Kasım ayına ilişkin öncü veriler ekonomik aktivitedeki toparlanmanın devam ettiğini göstermekte, bu durumu vergi gelirlerindeki olumlu seyirle teyit etmekteyiz. TCMB'nin finansal koşulları sıkılaştırıcı adımlarının, iç talebi ne ölçüde baskılayacağı ise önümüzdeki süreçte vergi gelirleri açısından önemli olacak. Halihazırda iç talepteki görünüme dair fikir veren kredi kartı harcamalarında aralık ayının ilk haftasında kısıtlamalarla birlikte önceki haftaya göre azalış görsek de seviyeler hala üçüncü çeyrek ortalamasının üzerinde. Ancak kredilerde artış hızının yavaşlamaya devam ettiğine şahit oluyoruz. Neticede gelecek sene ilk çeyrekte finansal koşullardaki sıkılığı daha net hissedeceğimizi düşünmekteyiz, bu da büyüme görünümüne ve vergi gelirlerine yansıyacaktır.
