Türkiye Ekonomisi: 3. Çeyrek GSYH
Güçlü bir büyüme görünümü
2021 yılının üçüncü çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, çeyreksel %2,7 artışla %3,3 olan beklentilerin altında bir büyüme gerçekleştirdi. Yatırımların öngörülerden daha zayıf gerçekleşmesi ve ikinci çeyrekteki çeyreksel büyümenin %0,9'dan %1,5'e revize edilmesi beklentilerin altında gelmesinde etkili olmuş olabilir.
Ekonomi, üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,4 ile öngörüler dahilinde bir büyüme kaydetti. (Geçen sene 3. çeyrekte %6,3 büyümüştük, burada da aslında önemli bir baz var.) İkinci çeyrek büyümesi %21,7'den %22'ye, ilk çeyrek büyümesi de %7,2'den %7,4'e revize edildi. 2021 yılının ilk yarısında ekonomi %14,5 büyümüştü, bugünkü veriyle ekonomi ilk 3 çeyrekte yıllık bazda %11,7 büyüdü. Milli gelirimiz 5,9 trilyon TL'den 6,4 trilyon TL'ye, dolar cinsinden ise 766 milyar USD'den 795 milyar USD'ye çıktı.
Yılın son çeyreğine ilişkin ilk veriler ekonomik aktivitede sınırlı bir yavaşlamaya işaret etmekte ve bu yıl geneli için de çift haneli bir büyümenin mümkün olabileceğini göstermekte. Gelecek yıla ilişkin piyasanın büyüme beklentilerinin ise son dönemdeki gelişmelerin etkisiyle sınırlı aşağı yönlü revize eğiliminde olduğunu görmekteyiz.
Hatırda Kalması Gerekenler
Stoklar ve yatırım hariç bütün alt kalemler büyümeyi pozitif etkiledi.
•Yıllık %7,4 büyümenin kaynaklarına baktığımızda tüketim +6,6 puan (özel tüketim 5,4 puan, kamu tüketimi 1,2 puan) katkı verdi. Özel tüketimin güçlü katkısı sürerken, kamu tüketiminin de katkısının belirgin arttığı görülmekte ve 2018 yılı ikinci çeyreğinden bu yana en yüksek katkıyı vermiş durumda. (Kamunun bu güçlü katkısına karşılık bütçe dengesi rakamlarını göz önüne aldığımızda 3. çeyrekte faiz hariç giderlerde marjinal bir değişim görmemiştik.) İthalattaki daralmanın da katkısıyla net ihracat da +6,8 puanla bir önceki çeyreğe benzer şekilde güçlü katkı verdi.
•Yatırımlar 4 çeyrek aranın ardından büyümeyi olumsuz etkiledi, bu durumda geçen seneki güçlü baz da etkili. Detaylarına bakıldığında makine yatırımları yıllık artış kaydetmeyi sürdürüyor ve yatırımlar adına olumlu beklentilerin sürmesine neden oluyor. Bununla birlikte inşaat yatırımlarındaki düşüş kaynaklı toplam yatırımlar büyümeyi -0,6 puan aşağı çekti. Ardı ardına 4 çeyrektir süren stokların eritilmesi büyümeyi 3. çeyrekte de -5,4 puan negatif etkiledi.
•İlk 3 çeyreğin büyümesi %11,7 seviyesinin; 8,2 puanını tüketim, 2,3 puanını yatırım, 5,1 puanını net ihracat oluştururken, -3,8 puan ile stoklar büyümeyi negatif yönde etkiledi.
