Ziraat Bankası 2012 Faaliyet Raporu

Risk Türleri İtibarıyla Uygulanan Risk Yönetim Politikalarına İlişkin Bilgiler

Bankamızda risk yönetimi faaliyetleri, Yönetim Kurulu’nun 21.03.2012 tarih ve 7-101 sayılı kararı ile onaylanan Risk Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmektedir. Risk yönetimi faaliyetleri, Bankamız genelinde risk kültürünün yerleştirilmesi, sistem ve insan kaynağının sürekli olarak iyileştirilmesi suretiyle risk yönetimi fonksiyonunun en iyi uygulamalara yaklaştırılması temel yaklaşımı altında sürdürülmektedir.

Risk yönetimi faaliyetleri; kredi riski, piyasa riski, operasyonel risk ve bilanço riskleri temel başlıklarını kapsamakta olup, söz konusu risklerin yönetimine ilişkin politika ve uygulama usulleri her bir risk türü bazında Yönetim Kurulu tarafından onaylanan yönetmelikler uyarınca gerçekleştirilmekte, yürütülen faaliyetlerin, risk türlerinin ilişkili olduğu faaliyet koluna dâhil olan tüm birimlerin katkıları ile eşgüdüm halinde yürütülmesine özen gösterilmektedir.

Ayrıca Bankamızın maruz olduğu riskler dolayısıyla karşı karşıya kalabileceği zarar ile uyumlu bir özkaynak tutarının tespiti amacıyla, ekonomik sermaye yaklaşımı ile sermaye yeterliliği değerlendirmeleri yapılmakta, sonuçlar üst yönetime raporlanmaktadır.

Kredi Riski

Kredi riski yönetimi Bankanın maruz kaldığı kredi risklerinin ortaya konması, söz konusu risklerin tanımlanması, ölçümü, izlenmesi, kontrolü ve raporlanmasına ilişkin faaliyetleri içermektedir.

28.06.2012 tarihinde yayımlanan Basel II düzenlemeleri ile 01.07.2011-30.06.2012 tarihleri arasında sürdürülen paralel uygulama sona ermiş, 01.07.2012 tarihinden itibaren yasal raporlama süreci başlamıştır. Bu kapsamda kredi riskine esas tutar hesaplaması solo bazda aylık ve konsolide bazda 3 aylık olarak BDDK’ya raporlanmaktadır.

Bankamızda ilgili Birimlerce Ticari, Kurumsal ve Girişimci segmentte yer alan müşterilerin kredi değerliliğinin tespiti amacıyla Firma Değerlendirme Modeli, Bireysel segmentte yer alan müşterilerinin kredi değerliliğinin tespiti amacıyla ise Skoring Modeli oluşturulmuştur. Söz konusu modellerin istatistiksel yöntemlerle doğruluğunun ve performansının ölçümüne yönelik validasyon çalışmaları yürütülmektedir. Kredi riskine esas tutar hesaplamalarının ileri ölçüm yöntemleri ile de yapılabilmesini teminen, farklı kredi portföylerine yönelik olarak kullanılan söz konusu derecelendirme modellerinin sonuçları üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

Müşteri segmentleri bazında Yönetim Kurulu onaylı kredi riski limitleri tespit edilmiş olup, aylık periyotta takip edilmekte ve Bankanın segmentler bazında taşıyabileceği risk ağırlıklı varlıkları söz konusu limitlerle sınırlandırılmaktadır.

Kredi portföylerinin izlenmesi ve geçmiş performanslarının karşılaştırılabilmesi amacıyla, konut, ihtiyaç, ticari, tarımsal ve KOBİ kredileri için aylık olarak yaşlandırma (vintage) analizi yapılmaktadır.

Kredilerin takibe dönüşüm oranlarına ilişkin senaryo analizi-stres testi yapılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Piyasa Riski

Bankamızın karşılaşabileceği piyasa risklerinin ortaya konulabilmesi amacıyla, risk ölçümü ve izleme faaliyetleri gerçekleştirilmekte ve sonuçları Bankanın stratejik karar alma sürecinde dikkate alınmaktadır.

Piyasa riski kontrolünde, Bankamızın alım satım stratejisi paralelinde belirlenen piyasa riskine esas portföyün bugünkü değerini etkileyen piyasa gelişmeleri, asgari günlük olarak takip edilmekte, piyasalardaki aşağı ve yukarı yönlü olağan ve olağan dışı hareketlerin portföy üzerindeki etkileri analiz edilmektedir.

Bankamızın finansal gücüne etki eden parametrelerde yaşanacak olumsuz gelişmelerin, faaliyetler ile piyasa risklerine etkisinin önceden değerlendirilebilmesi amacıyla stres testi ve senaryo analizleri yapılmaktadır.

Bankamızın günlük faaliyetlerini yürütürken finansal gücünün; piyasalardaki dalgalanma artışından önemli ölçüde etkilenmesini önlemek amacıyla erken uyarı sisteminde sinyal değerleri takip edilmekte ve risk seviyeleri limitlerle sınırlandırılmaktadır.

Piyasa riskine esas tutar, yasal sermaye yeterlilik rasyosuna dâhil edilmek üzere standart metotla hesaplanmakta ve raporlanmaktadır. Temmuz 2012 tarihi itibariyle hesaplamalarda Basel II düzenlemelerine uyum sağlanmıştır. Piyasa riskinin ölçümü, standart metot dışında, bağımsız bir danışmanlık firması tarafından uluslararası en iyi uygulamalar çerçevesinde değerlendirilmiş ve uygunluğu onaylanmış olan “Riske Maruz Değer” bazlı içsel model ile günlük olarak da gerçekleştirilmektedir.

Operasyonel Risk

Bankamızda operasyonel riskler, personel, süreç, sistem ve dış kaynaklı olmak üzere değerlendirilmekte ve BDDK’nın düzenlemeleri doğrultusunda yönetilmektedir.

Bankamız genelinde gerçekleşen operasyonel riskler, Operasyonel Risk Kayıp Veri Tabanı vasıtasıyla izlenmektedir. Operasyonel risk için yasal sermaye gereksinimi temel gösterge yöntemi ile hesaplanmaktadır. İçsel sermaye analizleri kapsamında, ileri ölçüm yöntemleri kullanılarak operasyonel risk için ekonomik sermaye tahmini yapılmaktadır.

Bankamızda COBIT kapsamında, bütünleşik risk ana çatısının tesis edilmesi amacıyla çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır. 2012 yılı itibarıyla; Bilgi Teknolojileri risklerine ilişkin bir veri tabanı oluşturulmuş olup, gerçekleşen riskler ve alınan aksiyonlar, veri tabanı vasıtasıyla takip edilmektedir.

Bankamız İş Sürekliliği Planı, BDDK tarafından yayımlanan “Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik” doğrultusunda revize edilerek, faaliyetlerde meydana gelebilecek kesintilerin yaratabileceği muhtemel riskler ile bunların potansiyel etkilerinin değerlendirildiği “İş Etki Analizi” yapılmıştır.

Destek hizmeti kuruluşlarından sağlanan hizmetlerin sürekliliğini teminen, hizmet alımlarından kaynaklanabilecek riskler, BDDK tarafından yayımlanan “Bankaların Destek Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelik” kapsamında değerlendirilmeye başlanmıştır. Bu kapsamda Risk Yönetim Programı hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Bankamız tarafından alınmakta olan destek hizmetlerine ilişkin olarak risk analiz raporları hazırlanmıştır.

İç Kontrol denetim programının oluşturulmasında kullanılmak üzere şubelerimizin risklilik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla üçer aylık periyodlarda Operasyonel Risk Haritası hazırlanmıştır.

Bilanço Riskleri

Bankamızın karşılaşabileceği likidite ve bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı risklerinin ortaya konulabilmesi amacıyla, risk ölçümü ve izleme faaliyetleri gerçekleştirilmekte ve sonuçları Bankamızın stratejik karar alma sürecinde dikkate alınmaktadır.

Likidite riski kontrolünde; kaynak ve kullanımlar arasındaki vade uyumsuzlukları, Bankanın normal günlük faaliyetlerini sürdürmesine elverecek nakit ve nakit benzeri birincil derece likit rezerv düzeyi ve beklenmedik likidite ihtiyaçlarının giderilmesinde kullanılabilecek, Merkez Bankası likidite kolaylıkları ile düşük fiyat riskiyle nakde dönüştürme potansiyeline sahip ikincil derece rezervlerin ve organize piyasalardan borçlanma imkanlarının takibi ile serbest özkaynak seviyesi izlenmekte, senaryo ve duyarlılık analizi çalışmaları yürütülmektedir.

Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski kontrolünde; sabit ve değişken faizli kaynak ve kullanımlar arasındaki oran ve vade uyumsuzlukları, varlık ve yükümlülüklerin kontrata dayalı vadeleri yanında davranışsal vadeleri, muhtemel aşağı ve yukarı yönlü, olağan ve olağan dışı faiz oranı değişikliklerinin, faiz marjı ile varlık ve yükümlülüklerin cari değeri üzerindeki etkileri analiz ve takip edilmekte, tesis edilen Türk Lirası ve yabancı para faiz marjları yakından izlenmektedir.

Bankamızın finansal gücüne etki eden parametrelerde yaşanacak olumsuz gelişmelerin, faaliyetler ile bilanço risklerine etkisinin önceden değerlendirilebilmesi amacıyla stres testi uygulamaları yapılmaktadır.

Günlük faaliyetlerimiz yürütülürken finansal gücümüzün; piyasalardaki dalgalanma artışından ve nakit giriş ve çıkışlarında yaşanabilecek uyumsuzluklardan önemli ölçüde etkilenmesini önlemek amacıyla erken uyarı sisteminde sinyal değerleri takip edilmekte ve risk seviyeleri limitlerle sınırlandırılmaktadır.