Atık Yönetimi

Ziraat Bankası, doğal sermayenin sürdürülebilirliğine katkı sunmak, çevre dostu uygulamaları benimsemek ve sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmak amacıyla atık yönetimini etkin bir şekilde yönetmeyi amaçlamaktadır. Banka, sıfır atık hedefi doğrultusunda faaliyetlerinden kaynaklanan atıkların kaynağında azaltılması, geri dönüşüm süreçlerinin etkinleştirilmesi ve atık yönetiminde sürdürülebilirlik prensiplerine bağlı kalınarak eğitim ve raporlama çalışmalarını önceliklendirdiği yol haritasını belirlemiştir. Banka, çevresel etkileri minimize etmeye yönelik yürüttüğü çalışmalar ile çevreye duyarlı bir yaklaşım sergileyerek sorumlu bir kurumsal kimlik oluşturmaktadır.
‍
Ziraat Bankası’nın sıfır atık hedefi doğrultusunda izlediği yol haritası şu adımlardan oluşmaktadır:

• Atık Azaltma
  ‍Atık azaltma stratejileri kapsamında, plastik ve tek kullanımlık ürünlerin yerine çevre dostu, tekrar kullanılabilir malzemelerin kullanımı tercih edilmektedir. Pet ve cam şişe su kullanımı yerine, içme suyu ihtiyaçları arıtma sistemi ile sağlanmaktadır. Tek kullanımlık karton bardaklar yerine, dayanıklı ve yeniden kullanılabilir içecek kapları tercih edilmektedir. Hayata geçirilen uygulamalar ile doğal kaynakların korunması ve atık miktarının azaltılması amaçlanmaktadır.

• Geri Dönüşüm
  Atıkların kaynağında ayrıştırılmasını sağlamak üzere ofislerde farklı atık türleri için belirgin şekilde ayrılmış kutular yerleştirilmiştir.

• Çalışan Eğitimi
  Banka genelinde atık yönetimi ve çevre bilincinin oluşturulması, çalışanlara atık üretimlerini azaltacak bilinçli alışkanlıkların kazandırılması için enerji tasarrufu, su kullanımı ve atık üretimi azaltma konularında eğitimler düzenlenmektedir.

• Tedarik Zinciri
  Sorumlu satın alma prensipleri çerçevesinde çevre dostu ürünlerin tedarik edilmesine öncelik verilmektedir.

• Raporlama
  Atık türlerinin ayrıştırılması, izlenmesi ve geri dönüşüm süreçlerinin yönetilmesi ve raporlanmasına yönelik altyapı sunan Sıfır Atık Sistemi’ne kayıt yapılarak Banka’nın atık yönetimi performansının sürekli olarak takip edilmesine ve sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik düzenli olarak raporlama yapılmasına olanak sağlanmaktadır.

Ziraat Bankası, çevresel etkilerini azaltmak ve sıfır atık hedefini gerçekleştirmek için kararlı adımlarla ilerlemektedir.
‍
Banka’da etkin atık yönetimi için fiziki atık alanları oluşturulmuş olup gerçekleştirilen yatırımlar arasında 4 adet atık pres makinası bulunmaktadır.

Ziraat Bankası, benimsediği çevreye duyarlı yaklaşımıyla Sıfır Atık Yönetmeliği doğrultusunda, faaliyetleri sonucu oluşan atıkların ayrıştırılarak geri dönüşüme kazandırılması yönünde kapsamlı ve nitelikli çalışmalar yürütmektedir. 

Sıfır Atık Yönetimi

12.07.2019 tarihli “Sıfır Atık Yönetmeliği” gereğince; Ziraat Bankası’nın yurt genelindeki tüm hizmet binaları ayrı birer “Tesis” olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Entegre Çevre Bilgi Sistemi’ne (EÇBS) tanımlanmıştır. Banka’nın hizmet binaları ve belirlenen tesis sorumlularına ilişkin bilgileri içeren “Tesis Bilgi Formları” ilgili İl Çevre Müdürlüklerine iletilmiştir.
‍
Bu kapsamda, “Tesis” olarak sisteme tanımlanan yurt genelindeki toplam 1.820 hizmet binası için “Sıfır Atık Belgesi” başvurusunda bulunulmuş, 81 ilde toplam 1.508 hizmet binasına Belge alınmıştır. Kalan 312 hizmet binası için yapılan belge başvurularının, ilgili İl Çevre Müdürlüklerince istenen ilâve kriterlerin tamamlanmasının ardından onaylanacağı bilgisi alınmıştır.
‍
Sıfır atık uygulaması kapsamında ihtiyaç duyulan tek tip atık kumbaraları temin edilerek, kat sayısı ve kullanım alanları ile uyumlu olarak tüm birim ve şubelere gönderilmiştir. Söz konusu uygulamayla, 2024 yılında toplam 368 ton geri dönüştürülebilir atık teslimi gerçekleştirilmiş ve birim/şubelerce sisteme girişi yapılmıştır.
‍
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan “Sıfır Atık” konulu eğitim sunumu, Banka’nın eğitim portalı üzerinden ilgili personele atanmış ve süresi içinde tamamlanması sağlanmıştır.

Geri dönüşümle sağlanan kâğıt tasarrufu

Ziraat Bankası’nın tüm birim ve şubelerinin kullanmakta oldukları A4 fotokopi kâğıdı tüketim miktarı, 2024 yılında 171 bin paket olmuş, bir önceki yıla göre 42 bin paket (%19,72) azalma gerçekleşmiştir. Yıl içinde temin edilen kâğıdın tamamı %100 geri dönüştürülmüş malzemeden üretilmiştir.
‍
Banka genelinde yıllar itibarıyla gerçekleşen A4 kâğıt tüketimi, tabloda gösterilmektedir.

Ziraat Bankası, birim ve şube arşivlerinde muhafaza edilen, yasal saklama süreleri sona ermiş evrak ve atık kâğıtların, geri dönüştürme amaçlı olarak anlaşmalı yetkili firmalara satışını yapmaktadır. Bu kapsamda 2024 yılında yaklaşık 1.046 ton atık kâğıdın geri dönüşümü sağlanmıştır.
‍
Ziraat Bankası’nın gerçekleştirdiği dijital dönüşüm çalışmaları sonucunda, Banka birimlerinden Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan fiziki belge/rapor gönderimine ve doküman arşivlemesine son verilmiştir. Denetim ve inceleme/soruşturma raporlarının sisteme aktarılması, e-imza ve sanal arşiv uygulamasıyla 32 bin adet A4 kâğıt tasarrufu sağlanmıştır.
‍
Şube Operasyonları kapsamında hesap açılış işlemlerinde belgelerin dijital olarak imzalanması sağlanarak gereksiz kâğıt kullanımının önüne geçilmesi için düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda 13 Aralık 2023 ile 31 Aralık 2024 tarihleri arasında 230.115 adedi mobil onay ve 499.420 adedi SMS onayı ile olmak üzere dijital olarak toplam 729.535 hesap açılış işlemi gerçekleştirilmiştir. Gerçek müşteri tanımlama sürecinde ortalama 15 sayfa kâğıt tüketildiği dikkate alındığında 13 Aralık 2023- 31 Aralık 2024 tarihleri arasında gerçek müşteri tanımlama sürecinin mobil onay ile tamamlanması ile 3.451.725 sayfa kâğıt, SMS onayı ile tamamlanması ile 4.494.780 sayfa kâğıt olmak üzere toplam 7.946.505 sayfa kâğıt tasarrufu elde edilmiştir.
‍
Yazışma uygulamasından yılın içinde dijital imza ve KEP ile yaklaşık 333 bin adet yazı gönderilmiş, yaklaşık 1,7 milyon adetlik kâğıt tüketimi engellenmiştir.

Diğer Atıklar

Ziraat Bankası’nın birimlerinde ve şubelerinde bulunan arızalı BT ekipmanları, Banka servis merkezlerinde toplanarak tamir ve yenileme yapılmak suretiyle tekrar kullanıma kazandırılmaktadır.
‍
Atık BT malzemeleri, sistem kabini ve klima gibi sac ağırlıklı malzemeler, akü ve hurda ATM cihazlarının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan taşıma ve işleme ruhsatı bulunan şirketlere satışı yapılmaktadır. Böylece, atıkların çevreye zarar vermesinin önüne geçilmekte ve geri dönüşüm yoluyla hammadde olarak değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2024 yılında yaklaşık 42 ton atık malzemenin geri dönüşümü sağlanmıştır.
‍
İstanbul Finans Merkezi Ziraat Kuleleri’nin tasarımına, geri dönüştürülebilir katı atıkların ayrı toplanmasına yönelik atık toplama alanları ve katı atık geçici depolama alanı entegre edilmiştir. İnşaat faaliyetleri boyunca inşaat atıkları, aylık periyotlarla takip edilerek geri dönüşüm tesislerine gönderilmiştir.
‍
2024 yılında 333 bin adet yazı için 1.665.000 adet yaklaşık 1,7 milyon kağıt tüketimi engellenmiştir.

Elektronik Atık Yönetimi

Ziraat Bankası birim ve şubelerinden çıkan atık elektronik cihaz ve ekipman, Banka’nın atık yönetimi için tahsis edilen depolarında toplanarak, elektronik hurda kapsamında satışı yapılmaktadır. Böylece, elektronik atıkların çevreye zarar vermesinin önüne geçilmekte ve geri dönüşüm yoluyla hammadde olarak tekrar değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2024 yılında yaklaşık 28 ton elektronik atık malzemenin geri dönüşümü sağlanmıştır.

2024 Yılında Sürdürülebilirlik Politikası Kapsamında Yapılan Çalışmalar

• Ziraat Bankası’nda 11 yıldır kullanılan sunucular, enerji verimliliği yüksek yeni modellerle değiştirilmiştir. 80-PLUS Titanium 100-240 Volt ve ENERGY STAR enerji verimliliği standartlarına uygun olan yeni sunucuların esnek güç kaynağı seçenekleri sayesinde enerji israfı azaltılmıştır.

• Banka’nın Genel Müdürlük birimleri ve şubelerinde bulunan yazıcılarında geri dönüşümlü kâğıt kullanılarak çevresel etki azaltılmakta, toner tasarruf modu sayesinde %40 enerji tasarrufu sağlanmaktadır.

• Kullanım ömrü biten aküler ve jeneratör motor yağı, bakım firması tarafından toplanıp lisanslı tesislerine gönderilerek çevre mevzuatına uygun şekilde imha edilmektedir. Firmalar, atıkların toplanması ve bertarafı için gerekli lisanslara sahip olup işlemler yasal düzenlemelere uygun yürütülmektedir.

• Banka’da kullanılan masaüstü telefonların ekran ışıkları Power Save Mode (Enerji Tasarrufu Modu) aktif hale getirilerek saat 18:00 ile 07:30 arasında kapanmakta ve bu sayede enerji tasarrufu sağlanmaktadır.

• Banka’da kullanılan kablosuz klavyeler, açıkken, otomatik arkadan aydınlatma sensörleri ve ön ayarları yoğunluğu ayarlanarak veya aydınlık ortamlarda tamamen kapatılarak pil gücünün korunması sağlanmaktadır. Klavyeler şarj edilebilir özelliğe sahip olduğundan ilave pil maliyeti ve çevreye etkisi olan pil atık süreçleri bertaraf edilmektedir. Mouseların ise plastik parçaları eski tüketici elektronik cihazlarından kullanım ömrünü tamamlamış plastiklere ikinci bir şans vermek ve karbon ayak izini azaltmaya yardımcı olmak için sertifikalı tüketici sonrası geri dönüştürülmüş plastik içermektedir.

• Genel Müdürlük birimlerinde kullanılan notebook cihazları ve şubelerde kullanılan Mini PC cihazlarının güç tüketimi düşük olup pilin dayanıklılığını uzatacak şekilde optimize edilmiştir.

• Genel Müdürlük birimlerinde kullanılan monitörlerin güç tüketimi düşük olup EPEAT Gold ve Energy Star sertifikalı çevre dostu ürünlerdir. Smart Power teknolojisi, parlaklık seviyelerini ve enerji tüketimini otomatik olarak yöneterek tasarruf sağlamaktadır. Ekran kullanılmadığında uyku moduna alarak enerji tüketimini azaltır. Monitör, USB-C üzerinden güç sağlayarak başka cihazları şarj edebilir. Bu, tek bir kablo ile enerji ve veri aktarımı sağlarken, aynı zamanda ek güç adaptörlerine ihtiyaç duymadan enerji verimliliği sağlamaktadır.

• Ürünlerin kullanım ömürleri, ihtiyaca göre belirlenerek yasal ekonomik ömürlerin üzerinde kullanım süreleri belirlenebilmekte bu sayede maliyet kalemleri azaltılmaktadır. Kullanımdan çıkarılan ürünlerin ise ihale ile satışı yapılıp hem ekonomik değer yaratılmakta hem de atıklar tasfiye edilmektedir. Ziraat Bankası Genel Müdürlük ofislerinde ve şubelerinde oluşan atıklar türlerine göre ayrıştırılmaktadır. Atık türlerinin doğru şekilde yönetilebilmesi amacıyla; üretilen atık ambalaj atığı, geri dönüşemeyen atık, tıbbi atık ve tehlikeli atık gibi farklı kategorilere ayırılarak düzenli olarak işleme alınmaktadır. Banka’nın her bir atık türü için uygun geçici depolama alanları bulunmaktadır. Bu sayede, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak ve atıkların yönetimini en verimli şekilde gerçekleştirmek adına titiz bir çalışma yürütülmektedir.