Sürdürülebilirliğin Finansmanı ve Kredilendirmede ÇSY Etkisi

YEŞİL VE SOSYAL TEMALI FİNANSMAN

Ziraat Bankası, uluslararası finans kuruluşları, muhabir bankalar ve yurt dışı yatırımcı ağı ile mevduat dışı yabancı para kaynak yaratmaya devam ederken, global piyasalarda da sürdürülebilirlik temalı fonlama işlemlerinin ön plana çıktığını yakından izlemektedir. Bankaların çevreye ve sosyal hayata katkısı ile yönetişime bağlı performansının, yurt dışı finansmana erişimde belirleyici unsur haline geldiği ve borçlanma aşamasında daha geniş ve çeşitli yatırımcı tabanına ulaşılmasına katkı sağladığı görülmektedir. Sürdürülebilir finans piyasaları, kurumların sürdürülebilirlik kapasitesinin artırılmasını teşvik ederken yeşil ve sosyal temalı finansman faaliyetlerinin hacminin artırılmasına da öncülük etmektedir. Öte yandan, yeşil ve sosyal dönüşüm sürecinde ortaya çıkacak yeni veya ilave yatırım ihtiyacı, bankalara bu yönde finansal ürünler sunması için önemli iş fırsatı alanı da yaratmaktadır.

Sürdürülebilir Finans Çerçevesi

Ziraat Bankası, olumlu çevresel ve/veya sosyal etki yaratan uygun kredilerin finansmanında kullanılmak üzere fon sağlamayı amaçlayan Sürdürülebilir Finans Çerçevesini geliştirmiştir. Çerçeve, düşük karbonlu bir ekonomiye geçişi destekleyen ve paydaşlar ve toplumun tamamı için uzun vadeli değer yaratan yatırımları mümkün kılmak amacıyla sağlayacağı yeşil ve sosyal krediler için net ve şeffaf bir kriter seti sunmaktadır. İlk kez 2020 yılında hazırlanan Sürdürülebilir Finans Çerçevesi kapsamında Banka 2021 ve 2024 yıllarında sürdürülebilirlik tahvili ihracı gerçekleştirmiştir. Uluslararası ilke ve kılavuzlardaki revizyonlar ile iyi uygulama örneklerindeki gelişmelere bağlı olarak Çerçeve, 2024 yılında güncellenmiş ve yeni bir İkinci Taraf Görüşü temin edilmiştir.

Öte yandan Banka, sektördeki öncü konumunun gereği olarak çevresel kredi ürünleri ile sürdürülebilir yatırımların finansmanında aktif rol oynamakta ve tarım ekosisteminin finansmanı stratejisi kapsamında iklim değişikliğinden en fazla etkilenen sektörlerden biri olan tarımda sürdürülebilir üretimin sağlanmasına destek verirken yeşil ve sosyal kredi portföyünü genişletmektedir.

Banka, Sürdürülebilir Finans Çerçevesi kapsamında finansman sağlamayı öngördüğü uygun yeşil ve sosyal kredi kategorileri aracılığıyla tabloda yer alan BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Sürdürülebilir Finans Çerçevesi Kapsamında Katkı Sunulan BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA)

Finansman Kategorisi (Yeşil) Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi

Yenilenebilir enerji

SKA 7 - Erişilebilir ve Temiz Enerji
SKA 13 - İklim Eylemi

Yeşil bina

SKA 7 - Erişilebilir ve Temiz Enerji
SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

Temiz ulaşım

SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

Enerji verimliliği

SKA 7 - Erişilebilir ve Temiz Enerji
SKA 9 - Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı

Canlı doğal kaynakların ve arazi kullanımının çevresel açıdan sürdürülebilir yönetimi

SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
SKA 15 - Karasal Yaşam

Sürdürülebilir su ve atık su yönetimi

SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
SKA 12 - Sorumlu Üretim ve Tüketim

Kirliliğin önlenmesi ve kontrolü

SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
SKA 12 - Sorumlu Üretim ve Tüketim

Eko-verimli ve/veya döngüsel ekonomiye uyarlanmış ürünler, üretim teknolojileri ve süreçleri

SKA 12 - Sorumlu Üretim ve Tüketim

Finansman Kategorisi (Sosyal) Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi

İstihdam yaratma ve sosyoekonomik krizlerden kaynaklanan işsizliği önlemek ve/veya hafifletmek için tasarlanmış KOBİ finansmanı ve mikro finansın potansiyel etkisi dâhil programlar

SKA 1 - Yoksulluğa Son
SKA 8 - İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
SKA 9 - Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı
SKA 10 - Eşitsizliklerin Azaltılması

Temel hizmetlere erişim

SKA 3 - Sağlık ve Kaliteli Yaşam
SKA 4 - Nitelikli Eğitim
SKA 9 - Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı

Uygun fiyatlı konut

SKA 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

Sürdürülebilir Finansa Katkı Sağlayan Ürün ve Hizmetler

Ziraat Bankası, çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğin güvence altına alınmasında da finans kuruluşlarının ekonomik aktivite üzerindeki dönüştürücü etkisinin farkındadır.

Sürdürülebilirlik Tahvili İhraçları

Ziraat Bankası, 600 milyon ABD doları tutarında 5 yıl vadeli ilk sürdürülebilirlik tahvil ihracını 2021 yılı Şubat ayında gerçekleştirmiş olup 500 milyon ABD doları tutarında 5 yıl vadeli ikinci sürdürülebilirlik tahvil ihracını ise 2024 yılı Ocak ayında gerçekleşmiştir. İlk tahvil ihracı ile elde edilen kaynağın kullanımını gösteren Tahsis Raporu (Allocation Report) ve kaynak ile finanse edilen kredilere/projelere dair etki ölçümünün belirtildiği Etki Raporu (Impact Report) Banka’nın İngilizce web sitesinde yayınlanmıştır.

Sürdürülebilirlik Bağlantılı Sendikasyon Kredileri

2022, 2023 ve 2024 yıllarında Banka’nın sendikasyon kredileri çeşitli çevresel ve sosyal sürdürülebilir performans hedeflerine bağlı olarak sürdürülebilirlik bağlantılı temin edilmiştir.

  • 2022 yılında ilk kez sürdürülebilirlik bağlantılı borçlanma şeklinde gerçekleştirilen sendikasyon kredisi performans hedefleri genç ve kadın çiftçilere yönelik kredi hacminin artırılması; Banka’da sürdürülebilirlik farkındalığının artırılması ve Engelsiz Bankacılık konsepti kapsamında şube ve ATM renovasyonu olarak belirlenmiştir.

  • 2023 yılı sendikasyon kredisinin sürdürülebilirlik performans kriteri ise, aynı yıl şubat ayında gerçekleşen ve 11 ili kapsayan deprem felaketinden etkilenmiş bireyler, KOBİ’ler ve çiftçilere özel tasarlanmış kredilerden oluşan afet yardım paketi olarak belirlenmiştir.

  • 2024 yılı sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon kredisinin sürdürülebilirlik performans kriteri Banka’nın “Tarım Ekosisteminin Finansmanı” stratejisi kapsamında kullandırılacak sürdürülebilir tarım kredi hacmi olarak belirlenmiştir.

Uluslararası Finans Kuruluşu Kredileri

Ziraat Bankası, 2010 yılından bugüne çeşitli Uluslararası Finans Kuruluşlarından (UFK) uygun koşullarda sürdürülebilirlik temalı kaynak temin etmektedir. UFK’lar kalkınma projelerini önceliklendirmekte olup bu kapsamda iklim değişikliği ile mücadele, düşük karbon ekonomisine geçiş, sürdürülebilir altyapı, sürdürülebilir tarım, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, istihdam yaratma, temiz ulaşım, akıllı bina yatırımları ile kadın ve genç girişimcilere finansman sağlamak üzere kredi projeleri desteklenmektedir.

Kredilendirme Faaliyetlerinde Çevresel ve Sosyal Etki Yönetimi

Ziraat Bankası Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Sistemi kapsamında 46 proje değerlendirilmeye tabi tutulmuştur.

Ziraat Bankası, ekonomik refahın yanı sıra çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğin güvence altına alınmasında da finans kuruluşlarının ekonomik aktivite üzerindeki dönüştürücü etkisinin farkındadır. Banka doğaya ve topluma karşı sorumluluklarının bilinciyle Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Sistemi’ni hayata geçirerek kredilendirme faaliyetleri kaynaklı çevresel ve sosyal etkilerini, risk yönetimi anlayışıyla değerlendirmektedir.

2020 yılında Banka Yönetim Kurulu tarafından kabul edilerek yürürlüğe giren Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Politikası, Sürdürülebilirlik Politikası’nı tamamlayıcı niteliktedir.

Ziraat Bankası Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Politikası kapsamında;

  • Kredilendirilen projelerin çevresel ve sosyal katkılarının azami olması önem taşımaktadır.

  • Ulusal mevzuat ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle yasaklanan/kısıtlama getirilen faaliyetler Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’ne dâhil edilmekte ve tutar gözetmeksizin finanse edilmemektedir.

  • Finanse Edilmeyen Listesi’nde yer almayan ve belirli bir tutarın üzerindeki yeni/kapasite artırımı yatırım projeler ve kredi talep eden müşteriler Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Sistemi kapsamında oluşturulan Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli’ne tabi olarak proje/müşterinin çevresel ve sosyal riskleri düşük-orta-yüksek olarak kategorize edilmekte ve takip edilmektedir.

  • Kredilendirilen yatırım projelerinde oluşabilecek İSG risklerinin önlenmesi/azaltılması amacıyla müşterilere destek verilmektedir.

  • Banka ürün ve hizmetlerini sürdürülebilir kalkınma prensipleri doğrultusunda doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimini, biyoçeşitliliği korumayı, iklim değişikliğiyle mücadeleyi ve toplumsal gelişmeyi destekler nitelikte geliştirmeyi hedeflemektedir. Banka sunduğu sürdürülebilir tarım, yenilenebilir enerji, kaynak verimliliği, çevre koruma teknolojileri, ormanlaştırma gibi sürdürülebilirlik temalı ürünler ile müşterilerinin bu alanlarda yatırım yapmalarını teşvik etmektedir.

  • Çevresel ve Sosyal Etki Yönetimi Sistemi performansını sürekli iyileştirme hedefiyle gözden geçirilmekte ve düzenli olarak Banka’nın paydaşlarıyla paylaşılmaktadır.

Banka’da yatırım tutarı 50 milyon ABD doları üzerinde olan projeler için kredilendirme sürecinde düzenlenecek raporlar Banka’nın Kredilendirme Faaliyetlerinde Çevresel ve Sosyal Etki Yönetimi Politikası kapsamında çevresel ve sosyal risk değerlendirme modeline tabi tutulmaktadır.

Krediye konu projelerin çevresel ve sosyal etkilerinin tanımlanması amacıyla Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme İş Akış Formu’nda yer alan kriterler çerçevesinde projenin risk kategorisi (A, B veya C) ve müşteri tarafından alınacak uygun aksiyonlar belirlenmektedir.

Bu kapsamda projenin çevresel ve sosyal risk kategorisi A olarak belirlenmişse projenin çevresel ve sosyal riskleri maksimum, C olarak belirlenmişse minimum olarak değerlendirilir.

A Risk Kategorisi

  • Kategori A, potansiyel olarak, çeşitli, geri dönüşü olmayan veya daha önce karşılaşılmamış, ciddi olumsuz sosyal ve çevresel etkileri olabilecek projelerdir.

  • Bağımsız bir Çevre Uzmanı tarafından Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Raporu ve Aksiyon Planı hazırlanır.

B Risk Kategorisi

  • Kategori B, potansiyel olarak, az sayıda, sadece belirli yerde görülebilecek, geniş ölçüde geri dönüşü olmayan ve etkilerini hafifletmek üzere önlemlerin zaten alındığı, sınırlı olumsuz çevresel ve sosyal etkileri olabilecek projelerdir.

  • Banka’nın Çevre Uzmanının değerlendirmeleri dâhilinde Aksiyon Planının hazırlanmasına karar verilmesi halinde ise: Bağımsız bir Çevre Uzmanınca ya da Banka’nın Çevre Uzmanınca hazırlanır.

  • Bağımsız Çevre Uzmanından görüş alınmasına karar verilmesi durumunda, yukarıda A kategorisi için belirtilen süreç uygulanır.

C Risk Kategorisi

  • Kategori C, minimum sosyal veya çevresel etkisi olacak ya da hiç olmayacak projelerdir.

  • Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme İş Akış Formu’nun “Çevresel ve Sosyal Değerlendirme” sayfası düzenlenmez. Aksiyon Planı hazırlanmaz.

Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı

Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı, A-B kategorilerindeki projelerin, çevresel ve sosyal etkilerini en aza indirgemek üzere, müşteri tarafından uygulanacak aksiyonları belirlemekte ve bir izleme raporu içermektedir. Kredinin onaylanmasını müteakip, müşteriden aksiyon planına uyum taahhüdü alınmaktadır. İlgili Krediler Tahsis ve Yönetimi Bölüm Başkanlığı’nın uygunluğuyla müşterinin Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı kapsamındaki yükümlülüklerine ve taahhütlerine yönelik olarak Genel Kredi Sözleşmesi’ne madde ilave edilmektedir.

Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesine Tabi Kredilerin İzlenmesi

Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesine tabi kredilerin çevresel ve sosyal izleme periyodu Çevresel ve Sosyal Aksiyon Planı çerçevesinde belirlenerek uygulamaya alınmaktadır. Çevresel ve sosyal risk kategorizasyonu A ve B olan her proje yılda en az 1 kez izlenmekte ve izleme sonuçları raporlanmaktadır.

Raporlama

İlgili faaliyet yılının tamamlanmasını müteakip ÇSD Yıllık Uygulama Sonuçları Banka’nın Sürdürülebilirlik Politikası kapsamında Sürdürülebilirlik Komitesi’ne raporlanmaktadır.

Ziraat Bankası Çevresel ve Sosyal Etki Yönetim Sistemi kapsamında 46 proje değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Değerlendirmeye tabi tutulan projelerin sektörel kırılımları, toplam yatırım tutarları ve adetleri tabloda sunulmaktadır.

Değerlendirilen Projelerin Sektörel Dağılımı

Sağa kaydırarak tablonun devamını görebilirsiniz.

Sektör Adet Toplam Yatırım  Tutarı (ABD doları)

İmalat

19

1.432.660.492,69

Enerji

14

874.710.215,70

Ticaret

7

799.595.759,90

Turizm

6

619.853.900,00

Toplam

46

3.726.820.368,29

Çek Teslimi Yapılan Segment Bazında Çek Hesap Sayısı

Segment Adı Hesap Sayısı

Ticari Mikro

138.057

Bireysel Kitle

682

Kurumsal

5642

Ticari Kitle B

100.115

Ticari Orta

6068

Ticari Kitle A

63.250

Ticari Küçük

95.711

Bireysel Varlıklı

28

Ticari Büyük

2.915

Bireysel Özel

13

Çek Teslimi Yapılan Segment Bazında Çek Müşteri Sayısı - Özel Oranı Olan

Segment Adı Hesap Sayısı

Ticari Mikro

2.408

Bireysel Kitle

2

Kurumsal

975

Ticari Kitle B

620

Ticari Orta

877

Ticari Kitle A

247

Ticari Küçük

4.916

Ticari Büyük

647

Bireysel Özel

1

Çek Teslimi Yapılan Segment Bazında Çek Hesap Sayısı - Özel Oranı Olan

Segment Adı Hesap Sayısı

Ticari Mikro

3.066

Bireysel Kitle

3

Kurumsal

3.182

Ticari Kitle B

814

Ticari Orta

1.258

Ticari Kitle A

305

Ticari Küçük

6.470

Ticari Büyük

985

Bireysel Özel

1